Pojęcie wywiadu gospodarczego jest dość szeroko interpretowane, w zależności od tego czy wykonują te zadania państwowe służby specjalnie do tego powołane, czy podmioty komercyjne, takie jak firmy detektywistyczne, wywiadownie gospodarcze lub firmy windykacyjne. I tak, przez wywiad gospodarczy, rozumie się uzyskiwanie, przetwarzanie i udostępnianie informacji dotyczących sytuacji prawnej, kadrowej, finansowej i ekonomicznej przedsiębiorstw, na zlecenie innych podmiotów gospodarczych, w celu szacowania ryzyka współpracy, zdobywania przewagi konkurencyjnej oraz unikania strat lub odzyskiwania należności.
Zagrożenie braku informacji lub niebezpieczeństwo utraty tajemnicy przedsiębiorstwa jest najczęściej przyczyną upadków lub ogromnych strat finansowych czy wizerunkowych wielu podmiotów gospodarczych, które zbagatelizowały lub zlekceważyły możliwości organizacyjne swojej konkurencji.
Wywiad gospodarczy Warszawa
Przedmiotem rozpoznania wywiadu gospodarczego są wszystkie osoby fizyczne i prawne, oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, prowadzące działalność gospodarczą lub zarządzające cudzym przedsiębiorstwem. Najczęściej jednak weryfikacji podlegają spółki kapitałowe, a także przedsiębiorcy prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą lub pozostający wspólnikami spółek cywilnych i innych spółek prawa handlowego. Biorąc pod uwagę ciężar gatunkowy pracy operacyjnej w określonej sprawie.
Rodzaje wywiadu gospodarczego
– wywiad biały, który jest oparty na analizie źródeł jawnych, ogólnie dostępnych, który umożliwia pozyskanie około 80% informacji istotnych z gospodarczego punktu widzenia zleconej sprawy. Chodzi tu m.in o różnego rodzaju dane osobowe przedsiębiorców, bilanse i sprawozdania finansowe spółek, które firmy są zobligowane składać w KRS według obowiązujących przepisów prawa. W zakres białego wywiadu gospodarczego wchodzą także powszechnie dostępne rejestry państwowe, takie jak wcześniej wspomniany Krajowy Rejestr Sądowy, Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej w skrócie CEIDG, księgi wieczyste, geoportale, informacje o postępowaniach upadłościowych czy wreszcie rejestr zastawów lub krajowy rejestr długów. Informacjami wchodzącymi w zakres tzw. białego wywiadu są także różnego rodzaju informacje prasowe oraz informacje ujawniane przez pracowników lub klientów poprzez portale społecznościowe, a także fora branżowe.
– wywiad szary, który ujawnia około 10-15 % poszukiwanych informacji o danym podmiocie, poprzez pozyskiwanie osobowych źródeł informacji (OZI) wśród pracowników i kadry zarządzającej danym przedsiębiorstwem. W tym wypadku pozyskuje się zwykle informacje o niejawnych powiązaniach personalnych i kapitałowych między przedsiębiorstwami.
– wywiad czarny, który ujawnia około 5% informacji o sprawdzanym przedsiębiorstwie. W większości państw na świecie zarezerwowany jest dla służb specjalnych.
Wywiad gospodarczy, prowadzony przez podmioty komercyjne, takie jak biura detektywistyczne lub wywiadownie gospodarcze działające legalnie, ma przede wszystkim za zadanie ujawnić zleceniodawcy informacje mające wpływ na podjęcie działań biznesowych, bez narażania firmy na ryzyko utraty płynności finansowej lub straty wizerunkowej na rynku.
Jakie informacje można uzyskać dzięki wywiadowi gospodarczemu?
– ujawnienie stanu majątkowego sprawdzanej firmy tj. posiadane nieruchomości, ruchomości oraz wierzytelności i obciążające ją zobowiązania,
– dane personalne i kwalifikacje zatrudnionej kadry zarządzającej oraz ogólną liczbę zatrudnionych pracowników,
– potencjał gospodarczy firmy wraz z zapasami materiałowymi,
– wszystkie aspekty prowadzonej działalności,
– wizerunek medialny, społeczny wraz z wiarygodnością biznesową,
– kontrahenci i współpracownicy sprawdzanego podmiotu,
– ewentualne problemy finansowe lub plany strategiczne na przyszłość.
Poprzez działania z zakresu wywiadu gospodarczego potencjalny Klient firmy detektywistycznej otrzymuje szereg istotnych informacji, które po ich analizie ułatwiają przedsiębiorcy wejście w nowe inwestycje bez zbędnego ryzyka. Takie działania w ramach czynności z zakresu wywiadu gospodarczego są bardzo pomocne, wręcz niezbędne w niektórych sytuacjach, np. we wdrażaniu nowych narzędzi zarządzania firmą oraz lepszego rozpoznania nowych lub potencjalnych konkurentów i przeciwdziałania ich ewentualnym atakom. To wszystko buduje przewagę konkurencyjną.
Kolejną i bardzo ważną rolą wywiadu gospodarczego jest przeciwdziałanie nieuczciwym praktykom kontrahentów, którzy nie planując już współpracy zaprzestają spłacać zobowiązania w stosunku do przedsiębiorstwa. Poprzez transfer majątku firmy są doprowadzane do niewypłacalności, a postępowania komornicze są umarzane. W tym wypadku odpowiednio wcześniej prowadzone działania z zakresu wywiadu gospodarczego prowadzą do zabezpieczenia dowodów przestępstwa uszczuplenia majątku jak i wskazania na potrzeby egzekucji komorniczej nowych składników majątkowych dłużnika.
Wywiad gospodarczy w państwach Europy Zachodniej jest jednym z najważniejszych czynników mających wpływ na podejmowanie decyzji biznesowych w przedsiębiorstwie. Korzysta z niego około 90% podmiotów gospodarczych, a w Polsce tylko 10%. Na zakończenie tego krótkiego artykułu nadmienić należy jeszcze o penalizacji czynów związanych z realizacją wywiadu gospodarczego, która jest uzależniona od unormowań prawnokarnych na terytorium, na którym działa wywiadowca.
Wywiad gospodarczy, a kwestie prawne
W Polsce karalność czynności wywiadowczych realizowanych w zakresie tzw. białego wywiadu co do zasady nie obowiązuje. Natomiast penalizacja czynności związanych z tzw. szarym wywiadem w większości uzależniona jest od wykonawcy zlecenia. I tak, najszerszy zakres swobody mają dziennikarze, którzy mają praktycznie nieograniczoną swobodę pozyskiwania informacji. Na drugim miejscu znajduję się licencjonowani detektywi, którzy przy zbieraniu informacji nie mogą stosować środków technicznych takich jak np. podsłuchy. Detektywi są również zobowiązani do niezwłocznego pisemnego zawiadomienia organu prowadzącego postępowanie karne lub karnoskarbowe w razie przyjęcia zlecenia, jeśli ma ono związek z prowadzonym postępowaniem.
Mimo tych trudności i obostrzeń prawnych w pozyskiwaniu informacji związanych z wywiadem gospodarczym, korzystanie z usług biur detektywistycznych jest opłacalne dla każdego przedsiębiorcy. Polscy przedsiębiorcy, również nabierają zaufania do tego typu działalności.
